Anayasa Mahkemesi’nin Türk Medeni kanununun 187. maddesinde ifade edilen “kadın evlenmekle kocasının soyadını alır.” hükmünü iptal etmesinin üzerinden 9 ay geçmiş ve hüküm yürürlüğe girmiştir. Dolayısıyla evlenen kadının kocasının soyadını alması zorunluluğu ortadan kalkmıştır. Kararın ardından ilk başvuruyu Avukat Sema YURTBİLİR YAVUZ Yaptı!

Sabah saatlerinde dilekçesini nüfus müdürlüğüne verdiğini açıklayan Sema YURTBİLİR YAVUZ, nüfus müdürlüğü görevlilerinin karardan henüz haberlerinin olmadığını, dilekçesine yazılı cevap beklediğini, olumsuz cevap geldiği taktirde yasal yollara başvurularının devam edeceğini beyan etti.

Konu ile ilgili detaylı bilgi almak için bir araya geldiğimiz Nevşehir Barosu Avukatı ve TÜBAKKOM Yürütme Kurulu Üyesi Sema YURTBİLİR YAVUZ ‘a sorularımızı ilettik…

Kadının sadece kendi soyadını kullanma mücadelesinde geçirilen süreçten bahseder misiniz?
-Anayasa Mahkemesinin iptal kararı resmi gazetede yayınlandığında dokuz ay sonra yürürlüğe gireceği belirtildi. Bu dokuz aylık sürecin sebebi meclisin yeni bir yasal düzenleme yapması için zaman tanınmasıdır. Fakat dokuz aylık süreç boyunca yeni bir yasal düzenleme yapılmadı. Anayasamızda da açıkça ifade edildiği üzere anayasa mahkemesi kararları yasama yürütme yargı organlarını idare makamlarını kişi ve kurumları bağlar. Her ne kadar yasal bir düzenleme yapılmamış olsa da anayasa mahkemesi iptal hükmü ile kadınların evlenmeden önceki soyadlarını tek başına kullanmaları hakkı doğmuştur. Bu nedenle biz nüfus müdürlüğüne bu başvuruyu yaptık.

AYM’nin soyadı kararı ne anlama geliyor?
-Aslında eşitlik mesajı veriyor, anayasa mahkemesinin iptal kararına baktığımızda eşitlik ilkesine dayandığını görüyoruz. Anayasamızın onuncu maddesinde kadınlar ve erkekler eşit haklara sahiptir, devlet bu eşitliğin yaşama geçmesini sağlamakla yükümlüdür der. Yine 41. Maddesinde “aile eşler arasında eşitliğe dayanır” der. İmzalamış olduğumuz uluslararası sözleşmelerden kadınlara karşı her türlü ayrımcılığın önlenmesi sözleşmesi olan CEDAW 16. maddesinde “taraf devletlere aile adı meslek ve iş seçimi dahil her iki eş için eşit kişisel haklar tanınması sorumluluğunu yükler.” Tüm bu hükümler çerçevesinde düşündüğümüzde anayasa mahkemesinin iptal kararına uymama gibi bir lüksümüz yoktur.

Siz bu kararı nasıl verdiniz?

-Ben Anayasa Mahkemesi hükmü iptal etmeden önce dava yolu ile tek başına evlilik öncesi soyadımı taşımak için başvuruda bulunacaktım fakat bu hükümden sonra gelişmeleri bekledim. İptal kararı yürürlüğe girince de başvurumu yaptım. Evvelden beri düşündüğüm şey şuydu: Kadınlar evleniyor soyadı değişiyor, kütüğü değişiyor, boşanıyor soyadı değişiyor, kütüğü yine değişiyor. Her seferinde kimlik belgelerini değiştirmek zorunda kalıyorlar gibi külfetli işlerin yanında, neden eşitlikçi bir düzenleme yok şeklinde bir soru her zaman kafamı meşgul ediyordu. Neden kadınlara bir tercih hakkı verilmiyor? Bunun altında ataerkil bir bakış açısı olduğunu bugün hepimiz biliyoruz. Eril zihniyet kadınların bırakın soyadı hakkını, yaşam hakkını bile elinden alıyor. Her gün en az bir kadın eril cinayete kurban gidiyor. Bunların hepsi birbiri ile bağlantılı. Hepsinin altında yatan temel bakış açısı kadının daha aşağı bir cinsiyet olduğu inancı ve eşitsizlik. Bu nedenle verdiğimiz mücadele sadece bir soyadı mücadelesi değildir. Bu mücadelenin çok daha derin bir anlamı var.

Konuyu takip eden kadınlara neler önerirsiniz?

-Konuyu takip eden kadınlara mücadeleden vazgeçmemeleri gerektiğini, başvuruda bulunmalarını öneririm. Çünkü ne kadar çok başvuru o kadar hızlı çözüm üretmeye mecbur bırakmak demek…

Bundan sonraki süreç nasıl işleyecek?

-Nüfus müdürlüğünden gelen cevaba göre belirlenecek. Gerekirse Avrupa İnsan Hakları mahkemesine kadar başvurarak eşitlik mücadelesine devam edeceğim.

Haber Kaynak: Özlem Körükcü