Çayağıl (Acısu)

Çayağıl; Nevşehir – Avanos yolu üzerinde, Avanos’ a 4 Km mesafede ve Göreme Kasabası sınırları içerisinde olan Güneyden Kuzeye yani Kızılırmak’ a kadar uzanan bir kanyon görünümündedir, aslında içerisinde tatlı ve sodalı ve mineralli maden suyu kaynakları barındıran derin bir dere yatağıdır. Yöre halkının şifasına inandığı Sodalı su kaynağından dolayı “Acısu”, doğal küçükbaş hayvan barınaklarından dolayı da Çay ve Ağıl kelimelerinin birleştirilmesiyle de “Çayağıl” denilmektedir.

1970’ li yıllara kadar Nevşehir ve Avanos halkının, tatlı ve sodalı sularından şifa aranan en gözde mesire yerlerinden biri olmuştur, yaz aylarında,özellikle üzüm ve üzüm serme mevsiminde  hafta sonları Çayağıl Dersi piknikçilerle dolar taşar, zaman zaman yer kavgalarına tanık olunurdu.

Çayağıl’ ın tarihi konusunda fazla bilgiye rastlanmamaktadır, burası hakkında yazılı kaynak yok denecek kadar kısıtlıdır. Ancak 4. YY. sonlarında Roma baskısından kaçan hristiyanların geçici bir süre burada barındıkları  bilinmektedir.  O dönemden kalma Kilise, Manastır, mağara evleri ve üzüm işlemede kullanılan şırahane ve şaraphaneler halen görülebilmektedir.

Sonraki yüzyıllarda boşalan Çayağıl, Karadağ yamaçlarından çıkartılan mermer ve sert taşlardan  böldenin en kaliteli Değirmen Taşı ve Döven yapımını uzun yıllar elinde tutmuştur. Halen Değirmen Taşı yapılan taş ocakları görülebilir.

Günümüzde bağcılığın bitme noktasına gelmesinden olayı  Çayağıl civarında fazla bir bağcılık olmadığından mesire yeri ve piknik alanı olarak kullanılmamaktadır. Şimdilerde adına da uygun olarak Çayağıl deresinde küçükbaş hayvancılık yapılmakta , gündüzleri Karadağ ve civarda otlayan sürüler için güvenli bir sığınak görevi görmektedir. Ayrıca dere yatağından yasal veya kaçak yollardan alınan kumlardan dolayı zemin son derece bozulmuş küçük araç girişi ve işleyişini engellediği gibi tatlı ve acı su kaynaklarını da yok olma noktasına getirmiştir.

Bölgemiz için bir turizm cazibe merkezi olabilecek potansiyele sahip bu tarihi ve doğal alan ilgi ve yardım eli beklemektedir.