AVANOS’ TA BİR SAKLI VADİ; DAMLAMAÇ VADİSİ

Avanos’ tan Gülşehir yönüne giderken, yaklaşık 6 Km sonra , Özkonak kavşağını da geçer geçmez sağ tarafta  park yerini andıran bir boşluk ve  yolun sol taraftaki Kızılırmak’ la karşılıklı konuşur gibi şırıldayarak akan bir çeşme görürsünüz; “Fazıl Tokmak çeşmesi”..  Çeşmenin yanındaki patika yol Damlamaç Vadisi’ nin giriş yoludur , ilerledikçe vadi yamaçlarının yükseldiğini, yeşilliğin arttığını ve ninni gibi derinden gelen su sesi  ile kuş seslerinin size eşlik ettiğini göreceksiniz.. Fazla değil 1Km sonra duvar gibi heybetli  bir çakıl kayası  yolunuzu kestiğinde vadinin de sonuna geldiğinizi göreceksiniz, fakat merak etmeyin asıl Damlamaç’ a adını veren yer de burasıdır.

Damlamaç Kayalığının sırtını dayadığı Ziyaret Dağı’ ndan gelen yeraltı suları bu çakıl kayalarından damla damla süzülerek küçük  havuzcuklara damlar. Yaz kış “şıp,şıp” damlayan bu buz gibi temiz  ve berrak dağ suları, küçük dereler ve havuzcuklar oluşturarak  vadiyi suladığı gibi nefis tadı ve serinliği ile insanda kana kana içme isteği uyandırır.

Merak etmeyin, özel bir mülk olmasına rağmen, sahibi Ömer Tokmak,  babacan tavrıyla gelen konukları ağırlayacak hatta sohbet edecek kadar da  konukseverdir.

Damlamaç Vadisi’ nin girişine yakın bir yerde yol ve arazi düzeltme  sırasında büyük Hitit küpü bulunması , vadinin Hititler zamanından beri bilindiğini göstermektedir, ayrıca bizzat ben geçtiğimiz yıllarda, taşlaşmış bitki ve su canlıları fosilleri bulup fotoğrafladım.

19 Yüzyıl ortalarında,38 veya 40 ailenin Damlamaç Vadisi’ nde yaşadığı, bahçıvanlık ve meyve yetiştiriciliği yaptıkları biliniyor. Nevar ki; 1914 yılında 1. Dünya Savaşı’ nın, ardından 1919 yılında Kurtuluş Savaşı’ nın başlaması ve bölgedeki erkek nüfusun bu savaşlarla yok olma noktasına gelmesi tüm Anadolu’ yu etkilediği gibi Damlamaç Vadisi’ ni de derinden etkilemiştir. Can güvenliğinin kalmaması ve  insan gücünün azalmasından dolayı, Damlamaç sakinleri zaman içinde Vadi’ yi terk ederek Avanos merkezine döndüklerinden Vadi boşalmıştır. Boşalan Vadi kısa zamanda Asker kaçaklarının ve eşkıya çetelerinin yuvası olmuştur.

Cumhuriyet’ le birlikte  yok olan asker kaçakları ve eşkıya çetelerinden sonra tekrar sesizliğe gömülen Damlamaç  Vadisi, genellikle ağıl olarak kullanılmış,  Avanos Orta Mahalleden “Postaki” lakaplı bir sürü çobanı,  vadiyi sahiplenerek hem sürüsünü burada yatırıp hem de vadi yamaçlarını yeniden teraslayarak bağcılık ve bahçıvanlık yapmıştır.

1970-72 yıllarında Maliye Kayıtlarının, Tapu Kadastroya geçtiğinde, Vadinin bir bölümünün Ataklar ailesine, bir bölümünün de Postaki ailesine ait  olduğu belirlenerek tapulandırılmıştır. 1974 yılında ise, o dönemde Almanya’ da çalışmakta olan Avanoslu Fazıl Tokmak’ a 2.400 DM karşılığı satılmıştır, şimdi ise oğlu Ömer Tokmak , Damlamaç  Vadisi’ nin sahibi olarak yeni düzenlemelerle vadiyi daha da güzelleştirme çabasındadır. Son yıllarda dikilen elma, badem ve antep fıstığı ağaçları ile meyve serası bunun kanıtıdır.

Mustafa Taşkın