KAPADOKYA’YI DÜNYAYA TANITAN BİR İSİM: ÖMER DEMİR

Osman AYTEKIN

Araştırmacı Yazar ömer Demir
Kapadokya’yı Dünyaya tanıtan isimlerden biridir. Onu biraz yakından tanıyalım.
1939 Derinkuyu doğumlu doğumlu Ömer Demir, ilçe merkezinde bulunan yeraltı şehrinin turizme kazandırılmasında çabaları oldu. Yeraltı Şehri ziyarete açıldığı yıllarda müze görevlisi olarak görev yaptı. Özellikle yabancı turistler Yeraltı şehrini merak edip görmeye gelmeye başlamışlardı.
Ömer Demir yeraltı şehrini gezmeye gelen turistlere yeraltı şehrini gezmelerine görevli olarak rehberlik ediyordu. Demir, bir yandan da yeraltı şehirleriyle ilgili inceleme ve araştırmalarda bulunuyordu.
1973 veya 1974 yılıydı. İlk kez Derinkuyu Yeraltı Şehrini tanıtan renkli Ofset baskılı bir kitapçık bastırdı. Bu kitapçığı zamanla geliştirdi. Derinkuyu ile başladığı kitaptaki bilgiler ve fotoğraflar çoğalınca kitabın adı da değişti.
Gazete haberlerinde Ömer Demir şöyle yer aldı:
“Araştırmacı-yazar Ömer Demir, sahip olduğu doğal, tarihi, kültürel ve dünyanın ilk yeraltı kent uygarlığına beşiklik eden değerleriyle Türkiye’nin dünyaya açılan en önemli turizm beldelerinden biri olan Kapadokya’nın, 13 dile çevrilen eserleri ve televizyon kanallarına verdiği bilgilerle gönüllü elçisi olmayı sürdürüyor. Müze Müdürlüğü emrinde Derinkuyu İlçesi’nde görevli olarak çalıştığı sırada, yeraltı şehirlerine merak saran Ömer Demir, 1968 yılında yaptığı çalışmalarla Almanya’nın ünlü araştırmacısı Martin Urban’ın dikkatini çekti. Urban, ilçeye gelerek Ömer Demir’le bir süre çalıştı ve bunun sonucunda yeraltı şehirleri ve Kapadokya ile ilgili kitap yazdı. Ömer Demir, 10 bin kişinin yaşamını sürdürebileceği Derinkuyu yeraltı kentine ilişkin yaptığı incelemeler ve bu konuda yazdığı eser ile de dünyada tanındı. 13 dile çevrilen eserleri ile dikkatleri yeraltı kentlerine çeviren Demir’in yaptığı bu çalışma sonrasında bölgeye gelen İsviçre’nin dünyaca ünlü bilim kurgu yazarı Erich Won Daniken ile de bir süre Kapadokya’nın çeşitli yeraltı kentlerinde araştırmalarda bulundu.
Ömrünü yeraltı şehirlerine adayan Ömer Demir, merkezi İsviçre’de bulunan Uzaylılar Araştırma Merkezi ve Kokoma kentinde bulunan Uluslararası eski Medeniyetleri Araştırma Merkezi Yakın Asya çalışma grubunda görevler aldı.
78 yaşında ve kalp ameliyatı geçirmesine rağmen ‘Araştırma denizi’ olarak nitelendirdiği Kapadokya’nın en önemli turizm cevheri yeraltı kentlerini incelemeye devam ettiğini söyledi.
Demir, şöyle dedi: “Buralar bitip tükenmek bilmeyen birer bilgi hazinesi gibidir. Bu alanda sağlanan hayatın evrelerine ilişkin bir dizi araştırmalar yaptım. Halen çalışmalarımı sürdürüyorum. Tespit edebildiğim 36 yeraltı kenti ile basit şekilde birkaç kişi veya ailenin kalabileceği şekilde 150’ye yakın yeraltı şehri belirledim. Halen bunlardan sadece 9 kadarı yeraltı şehri olarak Kapadokya turizminin emrinde, diğerleri temizlenerek kazandırılmayı bekliyor. Yazdığım eserlerle bu konuda araştırma yapacak genç bilim adamlarına da bilgiler aktarıyorum. Yaşamım boyunca da yer üzerindeki hayata karşın, yeraltındaki büyülü bir medeniyet oluşturan insanların yaptığı bu şaheserlere ilişkin yeni bilgilere ulaşabileceğime inanıyorum. Son olarak Japonya’nın devlet kanalı olan Nippon TV (NTV) evime gelerek çalışma odamda kitaplarımı inceledi ve görüşlerimi aldı. Yazdığım 5 kitap içlerinde Japonca, İngilizce, Almanca, İspanyolca’nın da bulunduğu 13 dile çevrildi. Kitaplarımda yeraltı şehirleri ve Kapadokya’nın yanısıra Türkiye’nin dört bir tarafında yaptığım bilimsel araştırmalarda yer alıyor. Bunlar bilim adamları ve bölge ile ilgili belgesel çeken dünya televizyonlarının ilgisini çekiyor. Bu tür kanallar beni buluyor, görüşlerimi alıyor. Bugüne kadar Almanya, Japonya, İtalya, İspanya, Amerika’dan 11 farklı televizyon kanalı benimle çekim yaptı ve yayımladılar. Elimden geldiği kadar bölgeyi anlatıyorum.”
Derinkuyu yeraltı şehri ile ilgili daha çok yabancı televizyon kanalları Demir ile röportajlar yaptılar. Belgesellerde Araştırmacı – yazar olarak bilgisine başvuruldu ve yeraldı.
Derinkuyu yeraltı şehri başta olmak üzere Kapadokya’nın tarihi, kültürü ve doğal güzelliklerini dünyaya tanıttı. Bu anlamda Nevşehir’in fahri Kültür elçisi idi.
“Dünden Bugüne Derinkuyu” (2006) isimli kitabım yayınlandığında kitapta yeralan Derinkuyu’nun ilçe olduğunda (1960) düzenlenen törende halk şairlerinin de (birkaçı Suvermezli idi) Âşık Ömer ismi de geçiyordu. Kitabımı okuyunca bana dedi ki, “Osman Âşık Ömer diye yazılan kişi ben idim. Törende şiir okudum.”
Ömer Demir’in turizme yönelik çeşitli dillere çevrilen eseri dışında bir de “Anılar ve Şiirlerle” idimli kitabı bulunuyor.
Ömer Demir 2017 yılında 78 yaşında vefat etti.
Kendisini rahmetle anıyorum.

Kaynak: Gazeteci Ahmet Korkmazer, 05.06.2012