Değerli Okurlar,
Elinizde bulunan kitap ne bir hikaye, ne bir roman, ne de bir
kurgudur. Tam anlamıyla bir belgeseldir. 1915 Ermeni Meselesi’ne
ilişkin tüm gerçekleri, dönemin önemli bir şahidinin kaleminden
gözler önüne seren tarihi bir belgedir.
Ermenistan ve özellikle Ermenistan Diasporası’nın, Türkiye
Cumhuriyeti’ni uluslararası arenada zor durumda bırakmak niyetiy-
le ortaya attığı asılsız Ermeni soykırımı iddialarına karşı sessiz bir
çığlıktır. Bu sessiz çığlığı önemli kılan husus ise, bu sesin sahibinin
bir Türk değil, olayları tarafsız bir gözle ele alan bir Ermeni olma-
sıdır. Çünkü bu kitabı, Ermenistan’ın ilk başbakanı Ovanes Kaçaz-
nuni yazdı ve daha 1915 Ermeni Meselesi tazeliğini korurken,
Türklerin maruz kaldığı haksız itharnıara karşı o tarihlerde yaşa-
nanların içyüzünü anlattı.
Kaçaznuni, bugünkü Türkiye Cumhuriyeti’nin atalan olan Os-
manlılar’ın asla bir Ermeni soykırımı yapmadığını, yetkili bir ağız
olarak kendi vatandaşlarına söylüyor. Bu tartışmalı yıllar boyunca,
Ermenistan Taşnak hareketinin bizzat içinde yaşayan Ermenistan’-
ın ilk başbakam tarafından hazırlanan ve seslendirilen bu rapor, ne
yazık ki Kaçaznuni’nin kendi ülkesinde yasaklandı, toplattırıldı,
gözlerden uzak tutıılmaya çalışıldı.
İşte bu yüzelen bu kitabı en iyi anlatan sözcükler, “sessiz bir çığ-
lık”tır.
Kaçaznuni’nin, 1923 yılında Ermenistan’ın en önemli siyasal
partisi olan Taşnaksutyun Partisi’nin Bükreş’te yapılan Yurtdışı
Konferansı’na bir rapor olarak sunduğu bu belgeyi, İstanbul Ticaret Odası olarak, bir ibret vesikası olması için dünya kamuoyuyla pay-
laşıyoruz.
1882 yılında kurulduğunda ilk başkanı Osmanlı tebası bir Er-
meni olan İstanbul Ticaret Odası, Birinci Dünya Savaşı yıllarında
yaşanan tarihi olayların hiçbir politik kaygı taşımadan değerlendi-
rilmesini arzu etmektedir. Bunun için de yansız bir şekilde olayla-
rı ele alan bu kitabı ilgililerin dikkatine sunmayı bir görev kabul
ettik.
Böylece 1915 Ermeni Meselesi’nin arşiv belgelerine dayalı ola-
rak değerlendirilmesinin gerekliliğinin altını bir kez daha çizmek
istedik. Ülkeler ve toplumlar arasında hiçbir gerçeğe dayanmayan
düşmanlıklar kök salacağına, dostluk ve kardeşlik duygularının ha-
kim olması en büyük arzumuzdur.
Bu yayının İngilizce, Fransızca ve Almanca baskılarını da ya-
yınlarken, bizim anlayışımız bu oldu. Umuyoruz ki, tarihi vesikala-
rın saçtığı ışık, düşmanlıklarla dolu değil, dostluklarla dolu bir ge-
leceği de aydınlatır.
4
Murat YALÇINTAŞ
İstanbul Ticaret Odası
Yönetim Kurulu Başkanı  Kachazuni Kitabi Turkce