ÜRGÜP – SOBESOS ANTİK KENTİ

​Ürgüp İlçe Merkezine 23 Km uzaklıkta bulunan ve volkanik bir arazi üzerine kurulu Şahinefendi Köyü yakınlarındaki Sobesos Antik Kenti kalıntıları 2002 yılında bir rastlantı eseri bulunduğunda önce Antik Kapadokya Krallığının başkenti olarak düşünülse de bunu kanıtlayacak herhangi bir bilimsel temele bugünde dek ulaşılmış eğil. Antik çağda Swa veya Swassa olan şehrin adı Roma ve Bizans  döneminde Sobesos olarak anıldığı bilinmekte.

Nevşehir Müze Müdürlüğü tarafından 2002 – 2005 yılları arasında yapılan kazı çalışmaları sonunda Sobesos Antik Kenti’ nin önemli bölümleri ortaya çıkartılmış. Kazı çalışmalarında en fazla ilgi çeken bölümler ise çeşitli renkli taşlardan yapılmış mozaikler. Bu mozaiklerde Sivastika, Haç ve Meander motifleri dikkat çekici.

Ayrıca 400 m2 lik sütunlu ve mozaikli toplantı salonu, kazılar sırasında içinde kefenle birlikte gömülü bir erkek cesedinin olduğu Mezar Odası, hamam ve 6. Yüzyıla tarihlenen bir şapel de kazılar sonucu günyüzüne çıkartılmış. Antik Kentin girişindeki açıklama levhasında ise; “Antik kaynaklarda Sobesos’un, Tomissos (Taşkınpaşa köyü) ile Soandos (Soğanlı köyü) arasında olduğu belirtilmekte. Anlatılan yere lokal olarak bakıldığında bugünkü Şahinefendi köyü olma olasılığı yüksek olmasına rağmen, köyde Roma Dönemi’ne ait hiçbir kalıntıya rastlanılmamısı merak konusu olmuştu. Bu nedenle araştırmacılar Sobesos şehrinin neresi olabileceği konusunda bir türlü ortak bir görüşe sahip olamıyorlardı.

2002 yılında kaçak kazı yapanlar sayesinde hiç olmadık bir yerde kentin izleri keşfedildi. Soğanlı vadisi’ nin başlangıç noktasında yeralan Sobesos, stratejik açıdan son derece güvenli ve verimli bir arazi üzerine kurulmuştu.
Bugün kentin idare merkezi ve hamam kompleksi tamamen açığa çıkartılmış durumda. Her iki mekanda da iyi işçilik arz eden taban mozaikleri tespit edilmiş. Bunun yanısıra bazı sivil mimarlık örnekleri de açığa çıkarılmış. Ancak kentin sınırları henüz tam olarak tespit edilebilmiş değil.

Mustafa Taşkın